Kiến Thức

Truy tìm những loài lưỡng cư mất tích

6 views

7 phút đọc

Nguyên Vân

Cuộc tìm kiếm triệt để lần đầu tiên được thực hiện triệt để rộng khắp 14 quốc gia ở cả năm châu lục, nhằm tìm kiếm lại 100 loài động vật lưỡng cư đã “mất tích”, trong đó có những loài được xem là có khả năng đã tuyệt chủng nhưng có thể còn tồn tại ở vài nơi xa xôi hẻo lánh trên trái đất. Cuộc truy tìm này cũng công bố những thông tin về sự suy giảm số lượng đáng giật mình của chúng. Theo ước tính của các nhà khoa học, hơn 30% các loài động vật lưỡng cư đang đứng trên bờ vực tuyệt chủng.

Khi phát động cuộc tìm kiếm, Tiến sĩ Robin Moore của Tổ chức Bảo tồn Quốc tế CI, cho biết: “Các loài lưỡng cư đặc biệt nhạy cảm với những thay đổi của môi trường, vì vậy chúng thường được xem như một dụng cụ đo lường về những thiệt hại trong hệ sinh thái”. Do đó, ông nhấn mạnh, một sự thay đổi nhanh chóng và sâu sắc đối với môi trường toàn cầu trong suốt 50 năm qua làm thay đổi khí hậu và làm mất môi trường sống nghiêm trọng, đã tác động tàn phá đến những sinh vật lưỡng cư quý giá, lạ thường. “Chúng tôi tiến hành cuộc truy tìm này nhắm vào các loài “mất tích” mà chúng tôi tin rằng có thể còn sống sót với hy vọng có thể tìm ra điều gì đã cho phép một số quần thể nhỏ của một số loài có thể tiếp tục tồn tại trong khi phần còn lại (của chính loài đó) đã hoàn toàn biến mất”. Ông hy vọng.

Các loài lưỡng cư đóng một vai trò quan trọng trong việc kiểm soát số lượng những loại côn trùng lây lan bệnh tật và gây hại cho mùa màng, giúp duy trì hệ thống nước ngọt sạch. Đặc biệt hơn nữa, các hóa chất trong da của nhiều loài động vật lưỡng cư được sử dụng trong y học để tạo ra các loại thuộc cực kỳ hữu hiệu như một loại thuốc giảm đau mạnh hơn morphin 200 lần… Thế nhưng, chúng đang phải đối mặt với những vấn đề trầm trọng như mất môi trường sống, thay đổi khí hậu, đặc biệt là bị tấn công ồ ạt bởi một loại nấm độc tên chytrid gây nên căn bệnh chytridiomycosis, gần như đã xóa sổ nhiều quần thể các loài lưỡng thậm chí gây tuyệt chủng một số loài. Trong khi tìm cách để chống lại loại nấm đang là mối đe dọa trực tiếp này, những nỗ lực nhằm cứu sống các loài lưỡng cư quý hiếm cũng chỉ được thực hiện riêng lẻ ở từng quốc gia, như đưa chúng đến một môi trường sống mới hay bảo vệ trong các vườn thú…

Chính vì vậy, tiến sĩ Claude Gascon, đồng chủ tịch nhóm chuyên gia về động vật lưỡng cư, kiêm phó chủ tịch điều hành của Tổ chức Bảo tồn Quốc tế khẳng định: “Đây là việc làm chưa từng được tiến hành trước đây và cực kỳ quan trọng, (…) bởi đây là một cơ hội hiếm có giúp các nhà khoa học về động vật lưỡng cư trên thế giới tìm lại nhiều loài lưỡng cư mất tích từ lâu”. Việc tìm kiếm này sẽ cung cấp thông tin quan trọng giúp ngăn chặn những cuộc khủng hoảng tuyệt chủng của động vật lưỡng cư, tìm hiểu xem chúng ta phải làm gì cũng như giúp nhân loại hiểu rõ hơn về những xung đột về môi trường đang xảy ra trên hành tinh.

Danh sách 10 loài lưỡng cư quý hiếm nhất

Trong bản danh sách 100 loài lưỡng cư “mất tích” đang được tìm kiếm, tiến sĩ Robin Moore và nhóm của ông đã lựa chọn ra 10 loài nổi bật nhất dựa trên những giá trị khoa học và thẩm mỹ đặc thù của chúng:

1. Cóc vàng (Golden toad)

Tên khoa học là Incilius periglenes, phân bố tại Costa Rica, được xem là loài động vật lưỡng cư bị mất tích nổi tiếng nhất. Cóc vàng được trông thấy sau cùng vào năm 1989. Từ những quần thể đông đúc, chúng đã gần như tuyệt chủng chỉ trong vòng một hoặc hai năm cuối thập niên 1980. Có thể vì hạn hán đã gây nên một ổ dịch, lan truyền loại nấm độc gây chết hàng loạt.

2. Ếch ấp con trong dạ dày (Gas-tric brooding frog)

Chúng gồm hai phân loài là Rheobatrachus vitellinus và Rheobatrachus silus phân bố ở Úc. Đây là loài ếch có phương thức sinh sản đặc biệt bằng cách ếch cái nuốt trứng và nuôi nòng nọc trong dạ dày, những con ếch con sẽ chui ra ngoài qua miệng ếch mẹ. Chúng được trông thấy lần cuối vào năm 1985.

3. Ếch mỏ khoằm Mesopotamia (Mesopotamia beaked toad)

Tên khoa học là Rhinella rostrata, phân bố tại Colombia. Chúng trông rất đặc biệt với phần đầu hình kim tự tháp lạ lùng. Loài ếch này được phát hiện lần cuối cùng năm 1914, tuy nhiên các nhà khoa học vẫn hy vọng tìm thấy chúng trên các khúc sông thuộc Colombia.

4. Kỳ nhông Jackson (Jackson’s climbing salamander)

Tên khoa học là Bolitoglossa jacksoni, tìm thấy ở Guatemala. Đây là một loài kỳ nhông tuyệt đẹp với hai màu vàng đen. Chúng cực kỳ hiếm và chỉ mới được tìm thấy hai lần. Tuy nhiên, một trong hai mẫu vật đã bị đánh cắp tại một phòng thí nghiệm ở California giữa thập niên 1970. Từ năm 1975, không còn ai thấy chúng nữa.

5. Ếch màu châu Phi (African Painted Frog)

Tên khoa học là Callixalus pictus, phân bố ở hai nước Congo và Rwanda. Có rất ít tư liệu về loài ếch này và chỉ có tranh vẽ chứ chưa từng được chụp ảnh. Chúng biến mất từ những năm 1950.

6. Cóc Rio Pescado (Rio Pescado Stubfoot Toad)

Tên khoa học là Atelopus balios, phân bố tại Ecuador. Chúng được trông thấy lần cuối vào tháng 4/1995 và có lẽ đã bị xóa sổ bởi căn bệnh chytridiomycosis.

7. Kỳ nhông Turkestanian (Turkestanian salamander)

Tên khoa học là Hynobius turkestanicus, phân bố tại các nước Trung Á như: Kyrgyzstan, Tajikistan hay Uzbekistan. Từ trước đến nay, con người chỉ mới tìm được hai mẫu vật vào năm 1909 và chưa hề phát hiện trở lại. Hiện nay các mẫu vật cũng đã mất và chỉ còn lại các bản vẽ cùng mô tả.

8. Ếch đỏ (Scarlet frog)

Tên khoa học là Atelopus sorianoi, phân bố tại một dòng suối duy nhất tại một khu rừng cô lập tại Venezuela. Chúng biến mất từ năm 1990.

9. Ếch màu Hula (Hula painted frog)

Tên khoa học là Discoglossus nigriventer, phân bố tại Israel. Một con trưởng thành được tìm thấy vào năm 1955 là mẫu vật cuối cùng được tìm thấy. Theo các nhà khoa học, có thể chính các nỗ lực tháo nước đầm lầy ở Syria để diệt trừ sốt rét đã khiến loài này biến mất hẳn.

10. Các suối Sambas (Sambas Stream Toad)

Tên khoa học là Ansonia latidisca phân bố tại đảo Borneo thuộc Indonesia và Malaysia. Việc đốn gỗ làm tăng trầm tích chặn đứng các dòng suối có thể là nguyên nhân làm suy giảm và biến mất của loài này từ năm 1950.

Những điều thú vị về loài lưỡng cư châu Mỹ

Một số loài lưỡng cư động có đặc điểm thú vị ở châu Mỹ đã được các nhà khoa học liệt kê:

1. Ở loài kỳ nhông lưng đỏ (Red-backed salamander), những con cái có thể nghiền chất thải của những con đực có tiềm năng để tìm hiểu xem chúng đã ăn những gì. Từ đó, chúng mới chọn giao phối với những con đực ăn nhiều mồi và ít kiến hơn.

2. Loài cóc chân thuỗng (Spadefoot toad) được tìm thấy chủ yếu ở tây nam Hoa Kỳ và Mexico lại có mùi thơm giống mùi bơ đậu phộng.

3. Loài ếch Spring peeper phân bố rộng khắp Hoa Kỳ, phía đông và trung Canada, có thể sống sót qua mùa đông với 65% lượng nước trong cơ thể đông thành đá.

4. Loài kỳ nhông nhớt (Slimy sala mander) được tìm thấy ở hai phần ba lãnh thổ phía đông Hoa Kỳ có thể tiết ra một chất cực kỳ nhớt dính nhằm mục đích “dán” kín miệng của những kẻ thù muốn xơi tái chúng.

5. Cái “đuôi” của loài ếch đuôi (Tailed frog) ở tây bắc Thái Bình Dương lại chính là cơ quan giao cấu, trong khi hầu hết các loài ếch khác chỉ có thể thực hiện thụ tinh bên ngoài.

6. Nhờ hóa chất cryoprotectant có vai trò như “chất chống đông” ở phía trong và xung quanh các tế bào của cơ thể, những con ếch gỗ (Wood frog) ở khắp nơi trên Bắc Mỹ có thể hóa rắn như đá vào mùa đông và nhảy đi sau khi băng tan.

7. Amphiuma, một loại kỳ nhông giống lươn ở phía đông nam của Hoa Kỳ lại có quai hàm rộng và cực kỳ mạnh mẽ giúp chúng có thể nghiến nát một con tôm, là con mồi chủ yếu của chúng chỉ với một cú đớp duy nhất. Nhiều nhà sinh vật học khi nghiên cứu chúng cũng từng mất ngón tay với lý do tương tự.

8. Sở hữu những con các sông Colorado (Colorado River toad) là bất hợp pháp tại bang California (Hoa Kỳ) bởi chúng có thể tiết ra một chất ma túy gây ảo giác rất mạnh có tên là bufotoxin.

9. Loài ếch trâu (American Bullfrog) được coi là loài ếch lớn nhất Bắc Mỹ với kích thước dài đến hơn 15cm thậm chí có thể lên tới 17- 25 cm. Chúng luôn sẵn sàng chiến đấu bảo vệ lãnh thổ của mình bằng tiếng kêu, hình dáng, nhảy, đuổi bắt, tấn công, thậm chí cả “xáp lá cà” với địch thủ. Điều này giúp chúng có thể tồn tại từ 8-10 năm trong tự nhiên.

10. Loài lưỡng cư lớn nhất ở Hoa Kỳ chính là loài kỳ nhông mang ẩn (Hellbender) phân bố ở New York, IIIi-nois, Mississippi, Tây Virginia và Maryland. Chúng có thể phát triển đến hơn 76 cm và cũng là loài kỳ nhông lớn thứ ba trên thế giới.

(Theo DailyMail, Discovery, MSN)